| Վիճակագրություն |
Ընդամենը ակտիվ. 1 Հյուրեր. 1 Անդամներ. 0 |
|
Երիկամների տուբերկուլյոզ (գրականության տեսություն)
Տուբերկուլյոզն ամբողջ աշխարհում շարունակում է մնալ մահացության ամենաշատ տարածված պատճառներից մեկը ինֆեկցիոն հիվանդությունների շարքում: Ըստ Առողջապահության Համաշխարային Կազմակերպության` ամեն տարի աշխարհում տուբերկուլյոզից մահանում է մոտ 2մլն մարդ, իսկ 6մլն-ի մոտ զարգանում է հիվանդության ակտիվ ընթացք [1]:
Երիկամների տուբերկուլյոզը զբաղեցնում է առաջին տեղը տուբերկուլյոզի արտաթոքային ձևերի մեջ, դիտվում է 30%-40% դեպքերում թոքերի առաջնային ախտահարման ժամանակ [2,3]: Սովորաբար երիկամների տուբերկուլյոզային ախտահարումն առաջանում է հարաբերական ձեռքբերովի իմունիտետի ֆոնի վրա, երբ առաջնային տուբերկուլյոզը կորցնում է իր ակտիվությունը 5-10 և ավել տարիներ անց: Այս ժամանակահատվածը հիվանդների 75%-ի մոտ գերազանցում է 15 տարին [4]: Տղամարդկանց մոտ տուբերկուլյոզային պրոցեսը 50% դեպքերում ախտահարում է նաև սեռական օրգանները (շագանակագեղձ, ամորձիներ, մակամորձիներ): Երիկամների տուբերկուլյոզը հանդիպում է նույն հաճախականությամբ կանանց և տղամարդկանց մոտ և, որպես օրենք, հանդիպում է 30-50 տարիքային սահմաններում [3,4,5]:
Սպեցիֆիկ պրոցեսի հարուցիչն առավելապես մարդկային տիպի տուբերկուլյոզային միկոբակտերիան է: Ինֆեկցիայի հիմնական աղբյուր է հանդիսանում հիվանդը, ում միջոցով և տուբերկուլյոզային միկոբակտերիան տարածվում է արտաքին միջավայրում: Երիկամի մեջ թափանցման հիմնական ուղին հեմատոգեն է, որը տեղի է ունենում թոքային օջախի ձևավորման փուլում, թույլ իմունիտետի պայմաններում: Տուբերկուլյոզային միկոբակտերիայի հեմատոգեն թափանցումը հանգեցնում է զույգ երիկամների ախտահարման, սակայն հետագա սպեցիֆիկ բորբոքային պրոցեսը զարգանում է միակողմանի [6,7,8]:
Երիկամի տուբերկուլյոզի զարգացման համար պետք է ստեղծվեն համապատասխան պայմաններ, որոնք հանգեցնում են տեղային արյունամատակարարման խանգարման` բերելով կեղևային շերտի հիպօքսիայի: Սրանով է բացատրվում տուբերկուլյոզային բորբոքման սկզբնական փուլի տեղակայումը երիկամի կեղևային շերտում:
Տուբերկուլյոզային ընթացքին բնորոշ մորֆոլոգիական ցուցանիշ է սպեցիֆիկ բորբոքումը (տուբերկուլյոզային թմբիկ): Այսպիսի օջախում լինում են կազեոզ նեկրոզի հատվածներ` շրջապատված լիմֆոիդ, էպիթելոիդ և հսկա Պիրոգով-Լանգհանսի բջիջներով:
Տուբերկուլյոզով երիկամների ախտահարման դեպքում պաթոլոգիական պրոցեսի մեջ շատ արագ ընդգրկվում են միզային ուղիները` զարգացնելով սպեցիֆիկ կալիկոպիելիտ, ցիստիտ, ուրետրիտ [9]:
Երիկամում սպեցիֆիկ բորբոքային պրոցեսի զարգացման շարժընթացն արտացոլվում է Ն.Ա.Լոպատկինի առաջարկած դասակարգման մեջ` կախված ախտահարման ծավալից և խորությունից.
I փուլ - ոչ դեստրուկտիվ (ինֆիլտրատիվ),
II փուլ - սկզբնական դեստրուկտիվ (ոչ մեծ կավեռնաների առաջացում, չեն գերազանցում 1սմ),
III փուլ - սահմանափակ դեստրուկտիվ (մեծ չափերի կավեռնաներ կամ պոլիկավեռնոզ պրոցես երիկամի որևէ հատվածում),
IV փուլ - տոտալ կամ սուբտոտալ դեստրուկցիա (առաջանում է պոլիկավեռնոզ տուբերկուլյոզ երկու և ավելի երիկամային հատվածներում, տուբերկուլյոզային պիոնեֆրոզ):
Բազմաթիվ հիվանդներ, ում մոտ առաջին անգամ հայտնաբերվում է երիկամային տուբերկուլյոզը, տառապում են հիվանդության ծանր բարձիթողի ձևերով և կարիք ունեն նեֆրէկտոմիայի:
Ըստ Մոսկվայի ֆտիզիոուրոլոգիական կենտրոնի տվյալների` տուբերկուլյոզի ախտորոշումն ուրոլոգին դիմելու պահից կազմում է 2-8 տարի: Հիվանդությունը ունենում է երկարատև լատենտ փուլ (5-40տարի) [10]:
Հաճախ հիվանդությունն արտահայտվում է դիզուրիայով, որը կապված է միզապարկի վաղաժամ ախտահարման հետ: Երիկամի տուբերկուլյոզով հիվանդների 50%-ի մոտ միզապարկի լորձաթաղանթի տեսանելի փոփոխությունների բացակայության դեպքում հիստոլոգիական քննությունով ենթալորձային շերտում հայտնաբերվում են հսկա Պիրոգով-Լանգհանսի բջիջներ, ինչը խոսում է սպեցիֆիկ ախտահարման մասին:
Տուբերկուլյոզի ախտորոշման հարցում բավականին ինֆորմատիվ է մեզի ընդհանուր անալիզը` պիուրիա, հեմատուրիա, պրոտեինուրիա (10) (հանդիսանում է կեղծ, չի գերազանցում 1‰ և չի ուղեկցվում ցիլինդրների ձևավորումով), կայուն բարձր թթվային ռեակցիա, արտահայտված լեյկոցիտուրիա: Այս պարագայում, չնայած միզային ուղիների և երիկամների բորբոքման հստակ նշանների, մեզի ցանքսը լինում է ստերիլ («ասեպտիկ» բորբոքում):
Միզասեռական տուբերկուլյոսզով հիվանդների 80%-95%-ի մոտ տուբերկուլյոզային միկոբակտերիան արտազատվում է մեզով [10,11]: Այս հիվանդության լաբորատոր ախտորոշման առավել հստակ ինֆորմատիվ մեթոդ է հանդիսանում բակտերիոլոգիականը, որի համար վերցնում են առավոտյան մեզի ցանքս` առնվազն 3 անգամ, հատուկ էլեկտիվ միջավայրում: Այս մեթոդը թույլ է տալիս 3 շաբաթից ստանալ նախնական աճ, իսկ 3 ամսից` զգայունությունը համապատասխան պրեպարատի նկատմամբ: Վերջին տարիներին բավականին տարածում է ստացել տուբերկուլյոզային միկոբակտերիայի հայտնաբերումը պոլիմերազ-շղթայական ռեակցիայի մեթոդով [12,13,14]:
Այսպիսով` տուբերկուլյոզային ախտահարման հստակ ախտորոշում կարելի է ստանալ բակտերիոլոգիական քննությամբ և հիստոլոգիական հետազոտությամբ (հայտնաբերվում են հսկա Պիրոգով-Լանգհանսի բջիջները): Սոնոգրաֆիկ հետազոտությունն արդյունավետ է միայն հիվանդության դեստրուկտիվ, կավեռնոզ ձևերի դեպքում: Կավեռնոզ ախտահարման դեպքում հնարավոր է հայտնաբերել էխոնեգատիվ գոյացություններ` շրջապատված էխոպոզիտիվ թաղանթով:
Երիկամային տուբերկուլյոզով հիվանդների կրծքավանդակի ռենտգեն հետազոտություններում փոփոխություններ հայտնաբերվել են 52%-75%-ի մոտ [11]: Հասարակ ռենտգենոգրաֆիայով կարելի է հայտնաբերել երիկամային կալցիֆիկատներ, որոնք հիվանդների 24%-44%-ի մոտ հանդիսանում են տուբերկուլյոզի ընդհանուր դրսևորումներ [15]: Կալցիֆիկատները կարող են լինել ամորֆ, գրանուլացված, որպես օրենք, երիկամային պարենխիմայի սահմաններում [16,17]: Ներերակային ուրոգրաֆիան կարող է տալ տվյալների լայն սպեկտր` կախված հիվանդության ծանրությունից: Ակտիվ երիկամային տուբերկուլյոզով հիվանդների 10%-15%-ի մոտ լինում են նորմալ ուրոգրաֆիկ տվյալներ [18]: Պարենխիմային սպիացումներ դիտվում են հիվանդների 50%-ի մոտ [15]: Այս լրացուցիչ տվյալներն օգնում են երիկամի տուբերկուլյոզի ախտորոշման հարցում [19]:
Համակարգչային շերտագրումը կարող է օգնել կողմնորոշվելու հիվանդության երիկամային և արտաերիկամային տարածվածության աստիճանի հարցում [20,21,22]: Համակարգչային շերտագրումը հանդիսանում է ամենազգայուն մեթոդը երիկամային կալցիֆիկատների հայտնաբերման համար, որոնք առաջանում են միզասեռական տուբերկուլյոզով տառապող հիվանդների 50%-ի մոտ [20]: Երիկամի տուբերկուլյոզի պարագայում պետք է տարբերակիչ ախտորոշում անցկացնել քրոնիկական պիելոնեֆրիտի, մեդուլյար սպունգանման երիկամի, երիկամաբջջային կարցինոմայի, անցումա-բջջային քաղցկեղի, պապիլյար նեկրոզի, քսանտոգրանուլեմատոզ պիելոնեֆրիտի հետ [17,23]:
Այսպիսով` ամբողջ աշխարհում տուբերկուլյոզը հանդիսանում է տարածված հիվանդություն: Բոլոր հիվանդները, ովքեր տարել են թոքերի տուբերկուլյոզ, անկախ կլինիկական առողջացումից, պետք է գտնվեն դիսպանսեր հսկողության տակ և պարբերաբար ենթարկվեն հետազոտման: 5-10 և նույնիսկ 15 տարի անց նրանց մոտ կարող է զարգանալ երիկամների տուբերկուլյոզ: Երիկամային տուբերկուլյոզի ախտանշանները համընկնում են շատ այլ երիկամային ինֆեկցիաների ախտանշանների հետ, դրա համար հիվանդության ժամանակին ախտորոշման գիտակցումը հնարավորություն կտա կանխարգելել անցանկալի բարդությունները:
|
| Օրացույց | | « Մայիս 2024 » | | Երկ | Երք | Չոր | Հնգ | Ուրբ | Շաբ | Կիր | | | | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
|
|
